Η κρεατίνη είναι ένα από τα πιο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής για την αύξηση της ενέργειας και της μυϊκής δύναμης. Η αποτελεσματικότητα της κρεατίνης, είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους μας, πόσο καλά ξέρουμε όμως τι είναι και τι πραγματικά προκαλεί στο σώμα;
Η κρεατίνη είναι μια οργανική ουσία που παράγεται φυσικά από το σώμα μας, είναι δηλαδή μια ενδογενής ουσία, η οποία δημιουργείται στο πάγκρεας και τα νεφρά από διάφορα αμινοξέα. Είτε παραχθεί στον οργανισμό είτε ως συμπλήρωμα, μεταφέρεται στους μύες με την κυκλοφορία του αίματος και απελευθερώνει ενέργεια.
Παρά τα οφέλη που προσφέρει η κρεατίνη στην αθλητική απόδοση και στη γυμναστική, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν συνδέσει το συμπλήρωμα της κρεατίνης με διάφορες παρενέργειες. Πολλοί πιστεύουν πως αν δεν κάνεις σωστή χρήση, έχει για το σώμα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Σίγουρα υπάρχει κίνδυνος να επιβαρύνεις τον οργανισμό σου αν δε γνωρίζεις ποια είναι η δοσολογία που ταιριάζει στις απαιτήσεις σου.
Τι γίνεται όμως και με κάποιες άλλες ουσίες που θεωρούνται επικίνδυνες και συνδέονται με την κρεατίνη, όπως είναι η κρεατινική κινάση ή αλλιώς CPK;
Τι είναι η κινάση της κρεατίνης (CPK);
H κρεατινική κινάση – CPK είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται στην καρδιά, στον εγκεφαλικό ιστό, στους σκελετικούς μυς αλλά και στο γαστρεντερικό και ουροποιογεννητικό μας σύστημα. Η κρεατινική κινάση συντελεί στην παροχή ενέργειας και υπάρχει ήδη στο σώμα μας (όπως η κρεατίνη).
Είτε λόγω κάποιας ασθένειας, είτε λόγω υπερβολικής άσκησης, η υπερβολική αύξηση των τιμών της κινάσης στους μυς αποτελεί δείκτη βλάβης του μυοκαρδίου, των σκελετικών μυών και σε μικρότερο βαθμό του εγκεφάλου και άλλων οργάνων. Για αυτό και έχει συνδεθεί με μια αρνητική κατάσταση στο σώμα.
Υπάρχουν 3 διαφορετικές μορφές CPK στο σώμα: (1)
- Η CK-ΜΜ που βρίσκεται κυρίως στους σκελετικούς μύες,
- Η CK-ΜΒ που βρίσκεται κυρίως στην καρδιά,
- Η CK-BB που βρίσκεται κυρίως στον εγκέφαλο.
Σε περιπτώσεις αυξημένης καταστροφής κυττάρων ιστών, το ένζυμο της κρεατινικής κινάσης “διαχέεται” στο αίμα και τα επίπεδα που εμφανίζονται στις εργαστηριακές εξετάσεις είναι υψηλά. Ένα ερώτημα που προκύπτει από πολλούς είναι:
Μπορεί να συμβάλει το συμπλήρωμα της κρεατίνης σε αύξηση των τιμών της κινάσης στους μυς;
Όχι. Η αλήθεια είναι ότι η υπερβολική άσκηση με αντιστάσεις μπορεί να οδηγήσει σε τοπική βλάβη του μυϊκού ιστού. Η βλάβη με τη σειρά της, συνοδεύεται από απελευθέρωση ενζύμων όπως της κινάσης της κρεατίνης – CPK. Αυτή η αύξηση όμως, δεν οδηγεί σε κάποια παθολογική κατάσταση.
Η μέτρηση της δραστηριότητας της κινάσης, βέβαια, είναι σημαντικός διαγνωστικός δείκτης για πολλές παθήσεις. Τα πολύ υψηλά επίπεδα της κινάσης “προδίδουν” την εμφάνιση κυτταρικής νέκρωσης των μυών και βλάβη των ιστών λόγω ασθένειας ή τραύματος.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα έντονα σημάδια κούρασης στο σώμα, οι μυϊκοί πόνοι και τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας, είναι χαρακτηριστικά συμπτώματα υπερβολικής κούρασης από έντονη άσκηση. Όταν κάποιος αισθάνεται έτσι για μεγάλο διάστημα, καλό θα ήταν να γίνει ένας εργαστηριακός έλεγχος για την αξιολόγηση της κατάστασης της κινάσης της κρεατίνης. (2)
Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να τα θεωρήσουμε ως μια αμυντική προσπάθεια του οργανισμού, ώστε να σταματήσουμε να τον πιέζουμε. Η υπερβολική άσκηση και η υπερπροπόνηση είναι φαινόμενο που δε βλέπουμε μόνο στους επαγγελματίες αθλητές. Συχνά παρατηρείται και σε αυτούς που ακολουθούν ένα πρόγραμμα με βάρη στο γυμναστήριο. Αυτό το υπερεντατικό πρόγραμμα, οφείλεται στη λανθασμένη πεποίθηση των αθλούμενων με βάρη, ότι όσο περισσότερο τόσο καλύτερα. Αυτή η τακτική όμως, συχνά μας οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Τη μείωση των επιδόσεων και τη σταδιακή κατάρρευση του οργανισμού!
Ποια είναι η θεραπεία;
Πριν τη θεραπεία, πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε την πρόληψη. Η άσκηση χρειάζεται προσοχή και μέτρο. Η υπερβολική άσκηση με αντιστάσεις, η υπέρβαση των ορίων αντοχής μας και η πίεση του σώματος μας, μπορούν να διαταράξουν τον οργανισμό. Αυτό θα έχει ως συνέπεια ανεβασμένους δείκτες μυϊκής καταστροφής στο αίμα όπως της CPK. Αν παρόλα αυτά, για κάποιο λόγο αντιληφθούμε ελαφριά συμπτώματα (που φυσικά δεν οφείλονται σε παθολογικά αίτια), η ξεκούραση για μερικές μέρες θα επαναφέρει την κινάση της κρεατίνης σε φυσιολογικά επίπεδα.
Πηγές
- Wikipedia, Creatine kinase, πηγή από
https://en.wikipedia.org/wiki/Creatine_kinase - Journal of Nutrition and Metabolism, Creatine Kinase and Exercise Related Muscle Damage Implications for Muscle Performance and Recovery, πηγή από
https://www.hindawi.com/journals/jnme/2012/960363/